Wat is mensenhandel
Mensenhandel komt overal ter wereld voor, ook in Nederland. Seksuele uitbuiting, overige arbeidsuitbuiting, criminele uitbuiting en gedwongen bedelarij, gedwongen orgaanverwijdering: mensenhandel vindt pal onder onze ogen plaats.
De Nationaal Rapporteur Mensenhandel (NRM) verstaat onder mensenhandel: “Het werven, vervoeren, overbrengen, opnemen of huisvesten van een persoon, met gebruik van dwang (in brede zin) en met het doel die persoon uit te buiten.”
Vormen van mensenhandel
Er zijn verschillende vormen van mensenhandel: seksuele uitbuiting, overige arbeidsuitbuiting, gedwongen criminaliteit en bedelarij en gedwongen orgaanverwijdering. Deze verschillende vormen van uitbuiting hebben echter met elkaar gemeen dat er sprake is van dwang van het slachtoffer en dat de mensenhandelaar er (veel) geld aan verdient.
Seksuele uitbuiting
De meest bekende vorm van uitbuiting is seksuele uitbuiting. Hierbij wordt iemand gedwongen om seksuele diensten te verlenen tegen betaling in de vorm van geld of van andere vergoedingen (denk aan kleding of eten). Mannen en vrouwen, volwassenen en kinderen, iedereen, ongeacht zijn of haar juridische status, kan slachtoffer zijn van seksuele uitbuiting. Het overgrote deel van de slachtoffers van deze vorm van uitbuiting is vrouw.
Onder seksuele uitbuiting vallen onder andere prostitutie, pornografie onder dwang en gedwongen seksuele dienstverlening in bars, hotels, kuuroorden, massagesalons en de entertainmentsector. Het kan zowel gaan om seksuele diensten aan vreemden als aan bekenden, bijvoorbeeld in het geval van gedwongen seks met vrienden van de partner.
Een bekende vorm van seksuele uitbuiting is uitbuiting door loverboys. Loverboys (we noemen ze liever gewoon mensenhandelaren) zijn vaak jonge mannen die zorgen dat het slachtoffer verliefd op ze wordt, afhankelijk van ze wordt en daarna wordt het slachtoffer misleid om betaalde seks te hebben.
NB. Sekswerk is een gelegaliseerd beroep in Nederland en als volwassen mensen dit werk willen doen, staat dat ze vrij. Prostitutie staat dus niet gelijk aan mensenhandel. Wel is het zo dat de prostitutiebranche kwetsbaar is voor mensenhandel. En ook belangrijk is het om te weten dat (betaalde) seks met minderjarigen in Nederland verboden is.
Overige arbeidsuitbuiting
We spreken van arbeidsuitbuiting als mannen, vrouwen en kinderen – vrijwillig of gedwongen – werken en anderen hun inkomsten afnemen en/of hen onder mensonterende omstandigheden laten werken. Arbeidsuitbuiting is meer dan slecht werkgeverschap. Het gaat om een combinatie van ernstige, vaak onmenselijke situaties op de werkvloer, waarbij vaak sprake is van dwang, geweld, chantage, fraude en misleiding.
Uitbuiting komt overal voor, in allerlei sectoren. Denk bijvoorbeeld aan de horeca, schoonmaakbranche, uitzendwerk, bouwsector en land- en tuinbouw.
Bij minderjarigen is het bewijs van dwang niet altijd vereist.
NB. We spreken van ‘overige’ arbeidsuitbuiting, omdat dit uitbuiting bij alle vormen van arbeid betreft behalve het sekswerk. Uitbuiting bij sekswerk betreft seksuele uitbuiting.
Criminele uitbuiting en bedelarij
Bij deze vorm van uitbuiting worden mannen, vrouwen en kinderen gedwongen tot het plegen van strafbare feiten. Denk aan zakkenrollen, diefstal, drugssmokkel en het knippen van hennep. De opbrengst gaat naar de uitbuiter/mensenhandelaar. Vaak zitten er criminele bendes achter, maar het kan ook iemand zijn die familie is van het slachtoffer.
Mensen denken vaak bij criminele uitbuiting alleen aan Roma-kinderen die in Europa rondtrekken om te stelen. Deze uitbuiting komt inderdaad ook onder deze bevolkingsgroep voor, maar vergeet niet dat ook Nederlandse kinderen/volwassenen slachtoffer kunnen zijn. Daarnaast is het belangrijk te beseffen dat deze daders die dus gedwongen worden om strafbare dingen te doen, eigenlijk slachtoffers zijn. Ze moeten geholpen worden.
Gedwongen orgaanverwijdering
Bij gedwongen orgaanverwijdering gaat het om elke handeling waardoor iemand wordt gedwongen om zijn of haar orgaan af te staan. Met deze vorm van mensenhandel is in Nederland nog weinig ervaring opgedaan, maar de laatste jaren wordt er steeds meer onderzoek naar gedaan.