Skip to main content

Signalenlijst mensenhandel

Onderstaande signaallijst moet worden gezien als een richtlijn van signalen die voor kunnen komen. Het zijn signalen die niet bij ieder vermoedelijk slachtoffer hetzelfde zijn of in dezelfde mate voorkomen. Het zijn echter wel kenmerken die vaak worden gezien bij vermoedelijke slachtoffers die onder invloed zijn of dreigen te komen van een mensenhandelaar. Wees bewust van het feit dat deze kenmerken/signalen ook op andere problematiek kan wijzen.

Seksuele uitbuiting

Er is een reeks signalen die erop kunnen duiden dat een vermoedelijk slachtoffer seksueel wordt uitgebuit ofwel onder invloed van een loverboy staat. Het is belangrijk geen overhaaste conclusies te trekken. Raadpleeg bij twijfel de vertrouwenspersoon binnen de eigen organisatie, Veilig Thuis of de zorgcoördinator.

Uiterlijke en fysieke gesteldheid

  • Ziet er plotseling uitdagend en sexy uit
  • Verandering in kleding en make-up
  • Ziet er overdreven verzorgd uit
  • Is moe en vermagerd
  • Vertoont psychosomatische klachten
  • Zelfverwonding
  • Sporen van lichamelijk geweld
  • Tatoeages of voodoomateriaal

Houding ten opzichte van zichzelf

  • Lage zelfwaardering
  • Weinig realistisch zelfbeeld
  • Lijkt geen identiteit te hebben
  • Onderschat of overschat zichzelf
  • Depressief
  • Snel beïnvloedbaar
  • Plotselinge huilbuien en/of woede-uitbarstingen
  • Durft of kan geen grenzen aangeven
  • Vertoont teruggetrokken gedrag

Gedrag (algemeen)

  • Heeft (plotseling) veel geld en/of dure spullen
  • Hij/zij vermijdt het onderwerp prostitutie of projecteert dit op anderen
  • Extreem vrolijk gedrag (masker)
  • Gaat extreem vaak uit
  • Hangt veel op straat rond
  • Trekt zich terug
  • Eventueel drugs- en/of drankmisbruik
  • Is snel wisselend qua emoties
  • Is weinig flexibel
  • Ziet niet in hoe hij/zij situaties kan benaderen/veranderen
  • Niet aanspreekbaar op gedrag
  • Wordt veel gebeld op zijn/haar mobiel
  • Thuis en op school veel problemen (weglopen, spijbelen, concentratieproblemen, slechte prestaties)

Gedragssignalen op seksueel gebied

  • Obsessie met seks
  • Grote angst voor lichamelijk contact
  • Veel kennis op het gebied van seksualiteit
  • Veel belangstelling voor bepaalde (oudere) jongens

Gedrag en houding ten opzichte van anderen

  • Isoleert zich van vrienden en bekenden
  • Heeft (plotseling) veel nieuwe contacten
  • Wordt gehaald en gebracht met scooter/auto
  • Weinig binding met thuis (ruzies en meningsverschillen)
  • Heeft plotseling afwijkende normen
  • Vertoont sociaal wenselijk gedrag (om geen wantrouwen te wekken)
  • Heeft totaal ander gedrag op verschillende plekken, bijvoorbeeld op school of in het bijzijn van vrienden
  • Reageert spanningen af

Lichamelijke signalen

  • Buikpijn
  • Pijn en/of bloed aan anus en/of vagina
  • Pijn in bovenbenen
  • Eetproblemen
  • Seksueel overdraagbare aandoeningen
  • Zwangerschap

Arbeidsuitbuiting

Meervoudige afhankelijkheid

  • De werkgever/exploitant regelt ook huisvesting, kleding, vervoer
  • Niet zelf de reis, visa, etc. hebben geregeld
  • Beschikken over een vals of vervalst paspoort
  • Illegaal verblijvend/werkend in Nederland
  • Angst voor bijvoorbeeld uitzetting, mishandeling etc.
  • Ontbreken van eigen woonruimte in Nederland
  • Overnachten op de werkplek
  • Onbekendheid met het eigen werkadres
  • In sociaal isolement gebracht door werkgever of exploitant

Het slachtoffer heeft schulden

  • Er is sprake van schuldopbouw bij derden (bijvoorbeeld exploitant of souteneur)
  • De exploitant of souteneur heeft een overnamebedrag betaald

Een sterke inperking van de basisvrijheden van de betrokkene

  • Het slachtoffer kan of mag geen contact hebben met de buitenwereld
  • Het onthouden van medische hulp
  • Slachtoffer heeft geen zelfstandige bewegingsvrijheid
  • Het slachtoffer heeft geen beschikking over eigen identiteitspapieren (of wordt bijvoorbeeld “beheerd” door begeleider)
  • Het slachtoffer heeft geen beschikking over de eigen verdiensten
  • Niet vrijelijk kunnen beschikken over de eigen verdiensten
  • Onredelijk hoge afdracht van de inkomsten (onredelijk naar tijd en plaats beoordeeld)
  • Het slachtoffer heeft geen beschikking over eigen woonruimte
  • Teveel ingeschrevenen op één adres
  • Veel verhuizingen binnen relatief korte tijd
  • Het slachtoffer wordt gecontroleerd
  • Telefoons op naam van een ander
  • Meerdere telefoons
  • Doorlopend gebeld op telefoon van slachtoffer
  • “Cameratoezicht”
  • Halen en brengen van en naar werkplek, gemeentehuis, etc.
  • Halen en brengen door oudere jongens

Het werken of verlenen van diensten onder zeer slechte omstandigheden

  • Het slachtoffer ontvangt een ongebruikelijk laag loon in vergelijking met de markt
  • Het slachtoffer werkt onder gevaarlijke omstandigheden
  • Het slachtoffer maakt uitzonderlijk lange werkdagen of werkweken
  • Onder alle omstandigheden en buitenproportioneel lang werken
  • Chantage of bedreiging van familie
  • Er is sprake van mensensmokkel van alleenstaande vrouwen, alleenstaande jonge mannen
  • De combinatie: niet EU, huwelijk of verblijf bij partner
  • Relatie met personen met relevante antecedenten of locaties die geassocieerd worden met mensenhandel
  • Is afkomstig uit een bronland
  • Verplichting om een minimum bedrag per dag te verdienen
  • Slaafse houding ten opzichte van exploitant of souteneur
  • Gebouwen met camera’s (ook intern); schuilplaatsen, fake-inrichting, bodyguards etc.

Aantasting van de lichamelijke integriteit van de betrokkene

  • Het afstaan van organen/dreiging tot afstaan van organen
  • Bedreigd of geconfronteerd met geweld
  • Dreiging met of daadwerkelijke toepassing van geweld, het dragen van sporen van lichamelijke mishandeling
  • Kenmerken die duiden op afhankelijkheid van de exploitant/souteneur (bijvoorbeeld tatoeages of voodoomateriaal)

De uitbuiting is niet incidenteel, maar er is sprake van een patroon of een in enigerlei mate georganiseerd verband

  • Tips van betrouwbaar geachte bekende derden (gewicht afhankelijk van informatie)
  • Het afwisselend op verschillende plaatsen werken

Criminele uitbuiting

Criminele uitbuiting signaleren is complex en kent een paar uitdagingen. De eerste uitdaging is om de signalen die boven komen drijven te herkennen. Veel van deze signalen zijn op het oog onschuldig, of zijn lastig te linken aan criminele activiteiten. Bijvoorbeeld een kind dat plotseling verdwijnt en verschijnt of een huis waar veel doorloop is. Mogelijk wijzen deze signalen erop dat een kind in meerdere steden wordt ingezet voor criminele activiteiten.

De tweede uitdaging is om de signalen te combineren. De signalen komen namelijk versnipperd binnen. Niet alleen bij verschillende afdelingen van de gemeente, maar ook bij onderwijs-, zorg-, veiligheids- en gezondheidszorgorganisaties. Alleen door signalen te blijven combineren, wordt criminele uitbuiting zichtbaar. Daarom is het belangrijk dat de verschillende organisaties met elkaar samenwerken.

  • Er is sprake van een ongelijke relatie met een familielid of vriend
  • Vertoont tekenen van lichamelijk letsel
  • Er worden drugs of gestolen spullen gevonden, zonder dat er een voorgeschiedenis is met het criminele circuit
  • Trekt zich terug en verbreekt sociale contacten
  • Heeft plotseling veel nieuwe contacten
  • Is beschermend tegenover nieuwe vrienden en kennissen
  • Heeft onverklaarbare schulden
  • Is (mogelijk) minderjarig
  • Heeft geen beschikking over eigen paspoort of identiteitskaart
  • Bedelt op straat
  • Spreekt de Nederlandse taal niet of is analfabeet